अर्धवट शारीरिक संबंधाने बिनसलं, कुरिअरवाला नव्हे तो तर बॉयफ्रेंडच; कोंढवा प्रकरणाची "दुसरी बाजु "

 शिक्षणाच्या नावाखाली तुम्ही आम्ही शिक्षित तर झालो परंतु या शिक्षणाचा उपयोग पाश्चात्य संस्कृतीच्या अंधाणूकरणात अधिक होऊ लागला स्वातंत्र्याच्या नावाखाली स्वैराचाराचा धिंगाणा तुम्ही आम्ही अनुभवतो आहोत. पुण्या मुंबईसारख्या ठिकाणी रस्त्यावर दारू पिऊन धिंगाणा घालणाऱ्या मुलीची दृश्य आता छोट्या शहरातही दिसू लागली समाज नेमका कुठल्या दिशेने जातो आहे यावर विचार करायला कोणालाच वेळ नाही समाजावरच नैतिक दडपण दिवसेंदिवस कमी होते आहे आणि त्याचे प्रतिकूल परिणाम तुमच्या आमच्या समोर येत आहे.

 खालील घटनेचा वृत्तांत हा कदाचित त्याचाच परिणाम असू शकतो. यावर आपली मत नोंदयला हरकत नसावी 

 पुणे शहर हे शिक्षणाचं केंद्र म्हणून ओळखलं जातं, मात्र अलीकडील काळात गुन्हेगारी वाढल्याच्या बातम्या समोर येत आहेत. त्यातच कोंढवा परिसरात एका तरुणीने कुरिअर बॉयने घरात घुसून बलात्कार केल्याचा आरोप करत पोलीस ठाण्यात तक्रार दाखल केली होती. ही घटना गंभीर मानून पुणे पोलीस यंत्रणा खवळली आणि तब्बल 200 पोलिसांचं पथक पुण्यापासून दिल्लीपर्यंत कामाला लागलं. मात्र, पुढील तपासात जो व्यक्ती आरोपी म्हणून अटक झाला तो प्रत्यक्षात तरुणीचा प्रियकर निघाला. त्यांचं गेल्या दीड-दोन वर्षांपासून शारीरिक संबंधाचं नातं होतं. वादानंतर संतप्त झालेल्या तरुणीने त्याच्यावर खोटा आरोप केल्याचं स्पष्ट झालं.

या घटनेमुळे अनेक गंभीर प्रश्न निर्माण होतात. पोलिसांनी केलेली तपासमोहीम, वेळ, संसाधनं, इतकंच नाही तर दिल्लीमधील कुरिअर कंपन्यांपर्यंत गेलेली चौकशी, सीसीटीव्ही फुटेज तपासणी, कॉल डिटेल्सचं विश्लेषण – या सर्व गोष्टी खोट्या तक्रारीवर आधारित होत्या. यामुळे खऱ्या गुन्ह्यांवर लक्ष केंद्रीत करायला हवे असलेले अधिकारी खोट्या प्रकरणामध्ये गुंतले. यातून निर्माण झालेला खर्च, वेळ आणि लोकशक्ती वाया गेली. याची भरपाई कोण करणार?

दुसरीकडे, जर खरोखर बलात्कार घडला असता, तर अशा खोट्या प्रकरणांमुळे खऱ्या पीडित महिलांच्या न्यायाच्या वाटेला अविश्वास निर्माण होण्याची शक्यता आहे. याशिवाय, खोट्या आरोपांमुळे पुरुषांविरोधातील कायद्यांचा गैरवापर होतोय, असा सार्वत्रिक भावना अधिकच बळावते.

हा केवळ लव्ह, सेक्स अन् धोका प्रकरण नाही, तर कायद्याचा गैरवापर आणि पोलीस यंत्रणेला दिशाभूल करण्याचा गंभीर प्रकार आहे. अशा खोट्या तक्रारी देणाऱ्यांविरोधात कारवाई झाली पाहिजे, जेणेकरून भविष्यात कोणीही गुन्हेगारी कायद्यांचा वापर वैयक्तिक वादातून सूड उगवण्यासाठी करणार नाही. कायद्याचा असा गैरवापर रोखण्यासाठी स्पष्ट व कठोर नियमांची अंमलबजावणी गरजेची झाली आहे. अन्यथा, सामाजिक विश्वासघात आणि न्याय व्यवस्थेचा गैरफायदा घेणारे प्रकार पुन्हा पुन्हा घडतील.

नैतिक मूल्यांचा ऱ्हास

  पाश्चात्य देशांमधील मुक्त संबंध लिव्ह इन रिलेशनशिप  म्हणजे लैंगिक स्वातंत्र्य, अतिरेकी व्यक्तिस्वातंत्र्य यांचा अंधानुकरण केल्यामुळे भारतीय संस्कृतीमधील पवित्रता, संयम आणि पारिवारिक मूल्ये धोक्यात येत आहेत. ही गोष्ट आता लपून राहिलेली नाही 

८ हजार गावात शाळाच नाहीत, – शिक्षणाच्या उजाड शिवारात ७५ वर्षांची पोकळ आश्वासने

दुसरी बाजू

कोंढवा प्रकरणात तरुणीने दिलेल्या तक्रारीनंतर पोलीस यंत्रणा खवळली, तब्बल 200 पोलिसांचं पथक तपासासाठी पुण्यापासून दिल्लीपर्यंत झपाटल्यासारखं फिरू लागलं. मात्र, काही दिवसांतच खरी कहाणी समोर आली – ज्यात "कुरिअर बॉय" म्हणून आरोपी दाखवलेला तरुण, प्रत्यक्षात तिचा दीर्घकाळ संबंधात असलेला प्रियकर निघाला. त्यांचं शारीरिक नातं आधीपासूनच होतं आणि त्या दिवशी तरुणीच्या नकारानंतर जबरदस्ती झाली. हे मान्य करतानाही तिची तक्रार मात्र अज्ञात व्यक्तीविरुद्ध दाखल झाली.

या प्रकरणाच्या निमित्ताने एक गंभीर मुद्दा पुन्हा समोर आला आहे – कायद्याचा गैरवापर. विशेषतः महिलांसाठी बनवलेल्या लैंगिक अत्याचारविरोधी आणि संरक्षणात्मक कायद्यांचा काही प्रकरणांमध्ये हेतुपुरस्सर वापर न होता, भावनिक सूड, सामाजिक दबाव किंवा खाजगी वादातून वापर होतो, हे उघड होऊ लागलं आहे.

महिलांना संरक्षण मिळावं यासाठी बनवलेले कलम 354, 376, 498A यांसारखे कायदे अत्यावश्यक आहेत आणि त्यांचं अस्तित्व अत्याचारग्रस्त महिलांसाठी आधार बनलं आहे. मात्र, काही टक्के प्रकरणांमध्ये त्याच कायद्याचा वापर खोट्या तक्रारींसाठी होतो, हे कोर्टीनिवाड्यांमधूनही वेळोवेळी स्पष्ट झालं आहे. अशा प्रकरणांमुळे खऱ्या पीडित महिलांच्या तक्रारींवरही अविश्वास निर्माण होतो.

कोंढवा प्रकरणात पोलिसांचा वेळ, संसाधनं, आणि संपूर्ण चौकशीच चुकीच्या पायावर उभी राहिली होती. खोट्या तक्रारीच्या आधारावर इतका यंत्रणेचा अपव्यय झाल्यावर, त्याची भरपाई कोण करणार? खोट्या तक्रारी करणार्‍यावर कारवाई होणार का?

मात्र, हे चित्र फक्त कायद्याच्या गैरवापराच्या कोनातून बघणंही अपुरं आहे. या प्रकरणात जरी तक्रारीतील काही गोष्टी खोट्या ठरल्या, तरी मूळ मुद्दा "नकारानंतर झालेली जबरदस्ती" हा कायद्यानं गंभीर मानलेला प्रकार आहे. दीर्घकाळ नात्यात असूनही महिलेला नकार द्यायचा अधिकार आहे आणि तो नाकारल्यास, पुरुषाने "पूर्वी संबंध होते" हे कारण देऊन त्या दिवशीचा नकार दुर्लक्षित करणं, कायद्यानंही मान्य नाही.

दुसरीकडे, अशी खोटी स्टोरी बनवून प्रियकरालाच 'अज्ञात आरोपी' म्हणून दाखवणं हे फसवणूक, पोलिसांची दिशाभूल आणि कायद्याचा चुकीचा उपयोग ठरतो. यातून केवळ त्या तरुणाचे नव्हे, तर यंत्रणेचेही नुकसान होते.

या सर्व गुंतागुंतीतून असं स्पष्ट होतं की लैंगिक गुन्ह्यांबाबतचा कायदा अत्यंत नाजूक व संवेदनशील आहे. त्याचा अचूक उपयोग होणं तितकंच महत्त्वाचं आहे, जितकं त्याचं अस्तित्व. गैरवापर टाळण्यासाठी प्रत्येक प्रकरणात अधिक खोलवर, तटस्थ व पुराव्यावर आधारित तपास होणे आवश्यक आहे. खोटी तक्रार ही गंभीर सामाजिक गुन्हा ठरतो, पण त्याच वेळी खऱ्या पीडितेच्या न्यायाच्या हक्कांवर अन्याय न होता, योग्य तो तोल राखणं हीच खरी दुसरी बाजू आहे.

पाश्चात्य संस्कृतीच्या काही सकारात्मक बाबी वैज्ञानिक दृष्टिकोन, कार्यक्षमता, स्वच्छता स्वीकारणे योग्य आहे, पण अंधानुकरण करून आपली सांस्कृतिक ओळख गमावणे योग्य नाही. भौतिकवादापेक्षा आंतरिक समाधान, साधेपणा आणि सामाजिक जबाबदारी यांना प्राधान्य देऊन एक संतुलित जीवनशैली स्वीकारली पाहिजे.  

शेवटी

नीती हाच खरा धर्म, आणि नीतीविना माणूस पशूसमान आहे 

संत तुकाराम  महाराज म्हणतात

नैतिकता म्हणजे केवळ नियमांचा संच नाही, तर ती एक जीवनशैली आहे. जर प्रत्येक व्यक्तीने आपापल्या स्तरावर प्रामाणिकपणा, कर्तव्यदक्षता आणि परोपकार यांना प्राधान्य दिले, तर समाज पुन्हा सुसंस्कृत आणि सुव्यवस्थित बनेल. परिवर्तन स्वतःपासून सुरू होते  हे ध्यानी घेऊन आपण नैतिकतेचा पुनरुज्जीवनाचा प्रयत्न करूया.

अस्वीकृती :
वरील लेखात दिलेली माहिती विविध प्रसारमाध्यमांतील वृत्तांच्या आधारे संकलित व विश्लेषित करण्यात आली आहे. यामधून कोणत्याही व्यक्तीची, संस्थेची, पोलीस यंत्रणेची, अथवा कायद्याची प्रतिमा मलीन करणे हा हेतू नाही. लेखाचा उद्देश केवळ सामाजिक सजगता निर्माण करणे, कायद्याच्या वापर व गैरवापरावर चर्चा घडवणे आणि दोन्ही बाजूंना समजून घेण्याचा प्रयत्न करणे हाच आहे. कोणताही निष्कर्ष हा न्यायालयीन प्रक्रियेव्यतिरिक्त निश्चित धरू नये.